էնտերիտ անասնաբույժները կոչվում վարակիչ վիրուսային հիվանդություն շների. Էնտերիտ ախտանշանները ի շների, որոնք ուղեկցվում են ուժեղ ջրազրկման մարմնի, մշտական փսխում եւ լուծ: Հաճախ երիտասարդ կենդանիների ընթացքում հիվանդության արտահայտվում միոկարդիտ եւ leukopenia.
Էնտերիտ վիրուսը անվտանգ հանդուրժել շատ բարձր ջերմաստիճանը (վաթսուն աստիճան) եւ միջին թթվայնությունը: Նրա գործունեությունը բացարձակապես չեն ազդել ալկոհոլի, դառնություն, քլորոֆորմ եւ Եթեր. Պետության ջերմաստիճաններում (մարմինների, feces), շնային parvovirus ընդունակ պահպանվում է ամբողջ տարվա ընթացքում:
Բարձր մահացությամբ սուր վիրուսային հիվանդություն, որը հայտնի է որպես շների ցրվածություն, Կարեի հիվանդություն կամ մսակեր կենդանիների ժանտախտ, վերջինների ընտելացումից հետո տառապում է շների բուծողներին և նրանց կենդանիներին:
Ռուսաստանում վարակիչ կատարալարային տենդը (febris catarrhalis infectiosa) առաջին անգամ իրեն հռչակեց aրիմում (1762 թ.), Այդ պատճառով էլ այն անվանվեց Crimeanրիմի հիվանդություն: 1905 թ.-ին ֆրանսիացի հետազոտող Կարեն ապացուցեց հիվանդության վիրուսային բնույթը, որն ուղեկցվում էր տենդով, կենտրոնական նյարդային համակարգի վնասմամբ, թոքաբորբով, լորձաթաղանթների կատարով և մաշկի ցանով:
Թե մեծահասակները, թե երիտասարդ շները կարող են վարակվել վարակիչով, բայց ամենավտանգավոր տարիքը 2-ից 5 ամիս է… Պատվաստված կամ բնականաբար հիվանդ ժանտախտի քյոթներից ծնված քոթոթները գրեթե երբեք չեն հիվանդանում: Հազվադեպ են կաթնասուն տարիքի քոթոթները նույնպես հիվանդանում. Գուցե միայն վատ պահպանմամբ / կերակրմամբ: Colostral անձեռնմխելիությունը պաշտպանում է ձագը մոր կրծքից կտրվելուց հետո մոտավորապես մի քանի շաբաթ, և այնուհետև պահանջվում է պատվաստում:
Վարակի հիմնական աղբյուրը հիվանդ կենդանիներն են` շները, կատուները, ուղտերը, ձիերը, իսկ վայրի կենդանիներից` գայլը, աղվեսը, շնագայլը, որոնք բնության մեջ կատաղության վիրուսի հիմնական կրողներն են: Մարդը վարակվում է կատաղությամբ հիվանդ կենդանու կծելուց, ինչպես նաև թուքը վնասված մաշկի , հազվադեպ` շրթունքների, քթի, աչքերի լորձաթաղանթների վրա ընկնելիս, այնուհտեև վիրուսը նյարդացողուններով թափանցում է գլխուղեղ և ողնուղեղ` առաջացնելով բորբոքումներ:
Կենդանիների հիվանդության գաղտնի շրջանը 14-16 օր է, որից հետո հիվանդ կենդանին դառնում է անհանգիստ, գրգռված, նկատվում է առատ թքարտադրություն, հրաժարվում է խմելուց և ուտելուց, առաջնում են ջղաձգումներ, լուծանք և կենդանին սատկում է: Կենդանու թուքը 8-10 օր (մինչև հիվանդության արտահայտված ախտանշանների ի հայտ գալը) վարակիչ է: Մարդկանց մոտ հիվանդության գաղտնի շրջանի տևողությունը 10 օրից մինչև 1 տարի է և պայմանավորված է կծած տեղով (գլուխը, դեմքը, վիզը, ձեռքի մատները կծելիս այդ տևողությունը կարճ է, իսկ իրանը, ոտքը կծելիս` երկար): Հիվանդության առաջին ախտանշանները համարյա միշտ դրսևորվում են կծած տեղում. առաջանում է քոր, լինում են մղկտացող, ձգող ցավեր, սպին բորբոքվում է, դառնում ցավոտ: Նկատվում են թուլություն, գլխացավ, երբեմն` բերանում չորության զգացում, ախորժակն ընկնում է, տեսողական և լսողական գրգռիչների (պայծառ լույս, ուժեղ ձայն) նկատմամբ դառնում են գերզգայուն: Այնուհետև առաջանում է անքնություն, հիվանդն ունենում է վախի, տագնապի, թախծի, երբեմն` կրծքում ճնշման զգացողություն, դժվարանում է կլումը: Հիվանդության խորացմանը զուգընթաց դժվարանում է ջուր կուլ տալը, նույնիսկ դրան նայելիս առաջանում է ջղաձգության նոպա: Այս երևույթն անվանում են ջրավախություն: Հիվանդը չի կարողանում նույնիսկ թուքը կուլ տալ:Բուժումն անարդյունավետ է, հիվանդը մահանում է:
Կատարում ենք առաջադրանքները:
Տրված արտահայտություններից յուրաքանչյուրով երկու նախադասություն կազմել` դրանք գործածելով.
ուղիղ իմաստով,
որպես դարձվածք:
լեզուն չորանալ Ջուր չխմելուց լեզուս չորացել է։ Վախից լեզուս չորացել էր։
ականջին հասնել Հեռվից երաժշտության ձայն էր ականջիս հասնում։ Ականջիս հասավ,որ գնալու ենք արշավի։
մազից կախված Անիի մազից կախված ժապավենը գեղեցիկ է։ Արամի կյանքը մազից էր կախված։
այծերը գալ Երեկոյան դաշտից սկսեցին այծերը գալ։ Բարկությունից Գոռի այծերը եկան։
հացը ցամաք ուտել Ես սիրում եմ տաք հացը ցամաք ուտել։ Եթե խելոք չմնաս, հացդ ցամաք կուտես։
Ուղղել եղած տարբեր սխալները:
Մի առիթով Սոֆոքլեսն ասեց, որ իմ մի ստեղծագործության երեք տողի վրա, երեք օր աշխատել եմ:
-Երեք օ՜ր,-բացականչեց մի ուրիշ բանաստեղծ և ավելացրեց,-որ նույն ժամանակում ինքը հարյուր տող կստեղծեր: Սոֆոքլեսը պատասխանեց, որ միանգամայն հնարավոր է ,բայց այդ ստեղծագործությունն ընդհամենը երեք օր կապրեր:
Լրացուցիչ կրթություն (տանը)
Կուղղես ուղղագրական և բառագործածական սխալները:
Թռչուները կարողանում են չվել ինչպես երամներով, այնպես էլ առանձին անհատներով: Թռչուները կարողանում են չվել ինչպես երամներով, այնպես էլ առանձին-առանձին:
Մի գիտնական, որ ապրում էր աշխարհի խնդիրներով մտահոգ, վճռել էր գտնել ուղիներ դրանք նվազեցնելու համար: Օրեր էր անցկացնում իր լաբորատորիայում` փնտրելով իրեն հուզող հարցերի պատասխանները: Մի օր յոթամյա որդին ներխուժեց նրա սրբավայրը և որոշեց օգնել հորն աշխատել: Գիտնականը՝ նյարդայնացած, որ իրեն ընդհատել են, խնդրեց տղային ուրիշ տեղ խաղալ: Տեսնելով, որ անհնար է նրան դուրս հրավիրել, հայրը մտածեց մի բանով շեղել որդու ուշադրությունը: Պատահաբար գտավ մի ամսագիր` աշխարհի քարտեզի պատկերով. այն է, ինչ անհրաժեշտ էր: Մկրատով կտրտեց քարտեզը տարբեր մասերի և կպչուն ժապավենի հետ միասին հանձնեց որդուն` ասելով. – Քանի որ սիրում ես գլուխկոտրուկներ, քեզ կտամ աշխարհը բոլորովին կոտրված, որ այն նորոգես առանց որևէ մեկի օգնության: Հաշվարկեց, որ փոքրիկից կպահանջվի տասը օր` քարտեզն ի մի բերելու համար, սակայն այդպես չեղավ: Մի քանի ժամ անց նա լսեց երեխայի ձայնը, որ հանգիստ կանչում էր. – Հայրի՜կ, հայրի՜կ, ամեն ինչ արեցի, ավարտեցի: Սկզբում հայրը չհավատաց: Մտածեց, որ անհնար է նրա տարիքում վերստանալ ամբողջական մի քարտեզ, որը նախկինում երբեք չի տեսել: Կասկածամիտ հայացքը բարձրացրեց գրառումներից այն վստահությամբ, որ կտեսնի երեխայի տարիքին համապատասխան աշխատանք. քարտեզն ավարտուն էր: Բոլոր կտորները տեղադրված էին իրենց համապատասխան տեղերում: Ինչպե՞ս էր հնարավոր: Ինչպե՞ս էր երեխան կարողացել: Զարմանքով հարցրեց որդուն. – Որդյա՛կս, դու չգիտեիր ինչպիսի՞ն է աշխարհը, ինչպե՞ս ես արել: – Հայրի՛կ, պատասխանեց որդին,- Ես չգիտեի, թե ինչպիսին է աշխարհը, բայց երբ դու հանեցիր ամսագրից քարտեզը՝ այն կտրտելու համար, տեսա, որ մյուս կողմում մարդ է պատկերված: Այնպես որ, շրջեցի կտորներն ու սկսեցի «հավաքել» այդ մարդուն, որ, այո´, գիտեի, թե ինչպիսին էր: – Երբ ես վերականգնեցի մարդուն, շրջեցի թուղթը և տեսա, որ վերականգնել եմ աշխարհը:
Ստեղծագործության ո՞ր տողերում էր խտացված ստեղծագործության գլխավոր գաղափարը: – Երբ ես վերականգնեցի մարդուն, շրջեցի թուղթը և տեսա, որ վերականգնել եմ աշխարհը:
Ինչպե՞ս կմեկնաբանես դու այն: Ինձ թվում է՝ եթե մարդիկ աշխարհի խնդիրներով մտահոգ լինեն, կառուցեն աշխարհը, այլ ոչ թե քանդեն պատերազմների միջոցով, ապա աշխարհը ավելի զարգացած ու գեղեցիկ կլինի։ Դրա համար առաջինը պետք է վերականգնել մարդուն, հետո նոր՝ աշխարհը։
Դու է´լ շարադրիր մտքերդ հետևյալ թեմայով.
Ինչպես վերանորոգել աշխարհը Իմ կարծիքով՝ յուրաքանչյուրս պետք է լավ կատարենք մեր գործը, որպեսզի կարողանանք ինչ-որ չափով նվազեցնել աշխարհի խնդիրները։
Հարցական դերանունները փոխարինի՛ր խնդիր(գործողության հետ առնչություն ունեցող առարկա) լրացումներով:
Մի ականատես նկարագրում էր (ո՞ւմ), (ի՞նչը): Մի ականատես նկարագրում էր հանցագործի արտաքինը։ Բնության բոլոր ուժերը միասին անճանաչելիորեն փոխում են (ի՞նչը): Բնության բոլոր ուժերը միասին անճանաչելիորեն փոխում են մթնոլորտը։ Լավան մոտենում էր (ինչի՞ն): Լավան մոտենում էր գյուղին։ Մի քանի օր անց որսորդներն են օգնության հասնում (ո՞ւմ): Մի քանի օր անց որսորդներն են օգնության հասնում անտառապահին։ Լեռները դղրդում էին (ինչի՞ց): Լեռները դղրդում էին երկրաշարժից։ ժայռի գագաթը միայն (ինչո՞վ) կարելի է բարձրանալ: ժայռի գագաթը միայն ճոպանով կարելի է բարձրանալ։
Հարցական դերանունները փոխարինի՛ր բառով կամ բառակապակցությամբ և ընդգծի´ր այն բառը, որին դրանք լրացնում են: Օրինակ`
(Ե՞րբ) պատսպարվեցինք վրանում: Կեսօրինպատսպարվեցինք վրանում: (Ո՞րտեղ) տանջվում էինք անտանելի տոթից: Անտառում տանջվում էինք անտանելի տոթից։ (Ինչո՞ւ) շատ հեռու գնացինք ավերակներից: Մոլորվելու պատճառով շատ հեռու գնացինք ավերակներից։ Տաք ավազը սկսեց այրել (ինչպե՞ս)։ Տաք ավազը սկսեց այրել կրակի պես ։
Արման Փանոսյան 